Drodzy Pacjenci, już nie raz podkreślaliśmy, że dieta jest ważnym elementem zarówno profilaktyki wielu dolegliwości, jak i ich terapii. Nie inaczej jest w przypadku dny moczanowej zwanej też podagrą lub skazą moczanową. U źródeł tej choroby leży podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi. Moczan sodu ulega krystalizacji w płynie stawowym oraz tworzy w tkankach złogi powodujące obrzęk, zaczerwienienie, tkliwość oraz dolegliwości bólowe. Co ciekawe, dna moczanowa występuje głównie w populacjach wysokorozwiniętych i w przeważającej mierze dotyka mężczyzn po 40 roku życia. Ma ona charakter nawrotowy, czyli w jej przebiegu występują bezobjawowe okresy międzynapadowe przerywane nagłymi atakami, którym towarzyszą silne dolegliwości bólowe. W efekcie ważnym elementem terapii jest dieta, która ma za zadanie przeciwdziałanie nawrotom oraz ograniczenie ich nasilenia. Co zatem powinna jeść, a czego unikać osoba cierpiąca na podagrę?
Dieta przy dnie moczanowej powinna przede wszystkim skupiać się na ograniczeniu lub całkowitym wyeliminowaniu produktów odpowiadających za hiperurykemię, czyli nadmierne stężenie kwasu moczowego we krwi – tłumaczy dietetyk Maciej Bońkowski. Co za tym idzie, podstawą będzie wyeliminowanie składników bogatych w puryny i fruktozę w postaci syropu fruktozowego, których końcowym etapem metabolizmu jest właśnie kwas moczowy. Istotną zasadą jest też pora i liczba posiłków zjadanych w ciągu dnia. Optymalnie powinno być to 4-5 posiłków spożywanych w odstępach nie większych niż 3 godziny, przy czym ostatni posiłek powinien mieć miejsce 3-4 godziny przed snem, co ma zapobiec nadmiernemu gromadzeniu się kwasu moczowego w czasie nocnego wypoczynku.
Niemniej istotny jest sposób przygotowania potraw. Dania powinny być niskokaloryczne i nie za bardzo pikantne i o ograniczonej zawartości soli. Najlepiej doprawiać posiłki świeżymi lub suszonymi ziołami, ewentualnie niewielką ilością oliwy. Jako optymalną technikę obróbki zaleca się gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie bez obsmażania oraz pieczenie w piekarniku bez dodatku tłuszczu. Duże znaczenie ma też odpowiednia podaż płynów, która w omawianym przypadku powinna wynosić przynajmniej 3 l/dobę. Ma to zapobiegać zagęszczaniu moczu i krystalizacji soli kwasu moczowego w kanalikach nerkowych.
A jakie konkretnie produkty poleca się cierpiącym na podagrę pacjentom? Dopuszczalna jest większość warzyw i owoców, zwłaszcza zielone warzywa liściaste, pomidory, czerwone buraki, cukinia, marchew, cebula, kapusta pekińska i biała, a także owoce jagodowe, jabłka, pomarańcze, wiśnie, agrest, brzoskwinie, gruszki, czy kiwi. Warzywa takie jak: brokuły, kalafior, szpinak, soja, soczewica, zielony groszek oraz fasola, wbrew utartym opiniom, nie zwiększają stężenia kwasu moczowego we krwi z uwagi na jego małą biodostępność z tych produktów, wiec też mogą stanowić element diety. Co istotne, jadłospis przy dnie moczanowej nie wyklucza produktów zbożowych , które nie produkują dużej ilości kwasu moczowego. Zatem z powodzeniem można spożywać pieczywo, makarony, ryże i kasze, z tym że należy uważać na pieczywo wytwarzane na bazie drożdży. Wskazane są też jaja, odtłuszczone mleko, jogurty naturalne, kefir czy chudy twaróg. Jeśli chodzi o tłuszcze, to zaleca się raczej te roślinne, zwłaszcza oliwę z oliwek, olej lniany, rzepakowy, a także pestki, nasiona i orzechy. Trzeba jednak pamiętać, że nawet te składniki powinny być spożywane w umiarkowanych ilościach. Dopuszczalne są też niektóre ryby, na przykład dorsz, sandacz i mintaj. Jeśli natomiast chodzi o mięso, to akceptowalne jest w ilości nie większej niż 100 g/dzień, przy czym zaleca się raczej wybieranie produktów chudych. Do picia najlepiej sprawdzi się woda alkaiczna, herbaty ziołowe, a także rozcieńczone soki i koktajle warzywne.
Niestety, w przypadku omawianej choroby lista produktów, których należy unikać jest dość długa. Są to przede wszystkim niektóre mięsa i jego przetwory, zwłaszcza podroby, galarety, wywary z mięsa i kości, konserwy oraz przemysłowe wędliny. Jeśli chodzi o ryby, nie poleca się szprotek, śledzi, sardynek, ryb wędzonych, konserw, a także owoców morza. Unikać trzeba również serów żółtych i pleśniowych, serów topionych oraz tłustego twarogu, oraz produktów zawierających w swoim składzie syrop fruktozowy i glukozowo-fruktozowy. Niewskazana jest również czekolada, słodycze, naturalne kakao, korzenne i pikantne przyprawy, musztarda, a także alkohol głównie pod postacią piwa.
Taka dieta może się wydawać restrykcyjna, jednak, choć nie usunie ona choroby, to znacząco zmniejszy częstotliwość napadów i poprawi jakość życia – mówi dietetyk Maciej Bońkowski. Trzeba też pamiętać, że dnie moczanowej często towarzyszy otyłość i cukrzyca, dlatego jadłospis nie może być zbyt kaloryczny. Z drugiej jednak strony nie zaleca się również głodówek, które mogą powodować nasilenie objawów. Optymalna zatem będzie dieta urozmaicona, dostarczająca wszystkich składników odżywczych i dająca uczucie sytości. Nie da się jednak ukryć, że przynajmniej na początku, skomponowanie takiego jadłospisu może być dość trudne, dlatego, w razie jakichkolwiek pytań czy wątpliwości, najlepszym wyjściem będzie skorzystanie z porady dietetyka.
