Drodzy Pacjenci, dla laików pojęcia „cukrzyca”, „insulinooporność” czy „stan przedcukrzycowy” są często tożsame, jednak, choć faktycznie są w pewien sposób powiązane, różnią się pod kilkoma istotnymi względami. Dlatego dzisiaj, aby nieco rozjaśnić temat nasz specjalista diabetolog, dr n. med. Mateusz Klamann postara się przybliżyć Wam to zagadnienie. A czego konkretnie dowiecie się z tekstu? Między innymi czym jest stan przedcukrzycowy, co odróżnia go od cukrzycy, jakie są czynniki ryzyka i objawy oraz co zrobić, kiedy problem pojawi się u nas lub u kogoś z bliskich nam osób. Zapraszamy do lektury!
Zacznijmy od początku, czyli od krótkiej definicji. Otóż ze stanem przedcukrzycowym mamy do czynienia, kiedy dochodzi do podniesienia poziomu glukozy we krwi powyżej 99 mg/dl, ale nie na tyle, aby mówić o cukrzycy. Warto tu podkreślić, że problem jest naprawdę istotny, ponieważ jedynie w naszym kraju występuje u 3-5 milionów pacjentów, co stanowi aż 10 do 15% dorosłej populacji. Co gorsza, dolegliwość ta nie daje zwykle żadnych istotnych objawów, a co za tym idzie, często nie jest diagnozowana. Efekt? Progresja do cukrzycy typu 2, patologii uważanej obecnie za chorobę cywilizacyjną i prowadzącą do szeregu poważnych powikłań, w tym do zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, chorób nerek czy problemów ze wzrokiem.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że jako że stan przedcukrzycowy jest etapem przejściowym, jego odpowiednie wykrycie umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, a tym samym zapobieżenie rozwojowi cukrzycy. Dlatego właśnie tak istotne są badania profilaktyczne. Powinny się im poddać wszystkie osoby znajdujące się w grupie ryzyka, czyli pacjenci, którzy przekroczyli 45 rok życia, a także ludzie cierpiący na otyłość, choroby sercowo-naczyniowe, dyslipidemię (zaburzenie poziomu tłuszczów we krwi), zespół policystycznych jajników, a także nadciśnienie tętnicze. Wykonanie badań zaleca się również paniom, które przeszły cukrzycę ciążową, matkom dzieci o wadze urodzeniowej przekraczającej 4 kg, osobom cierpiącym na nadwagę oraz prowadzącym siedzący tryb życia. Co więcej, w przypadku wystąpienia objawów takich jak wzmożone pragnienie, napady wilczego głodu, częstsze oddawanie moczu, niezamierzoną utratę masy ciała, przewlekłe zmęczenie i osłabienie oraz częste, nawracające infekcje, należy pilnie wykonać diagnostykę w kierunku hiperglikemii („wysokiego cukru”) oraz udać się do specjalisty.
Przejdźmy teraz do sedna, czyli do diagnostyki. Podstawowym badaniem wykonywanym przy podejrzeniu stanu przedcukrzycowego jest stężenie glukozy we krwi na czczo. Wykrycie nieprawidłowości, czyli zbyt wysokich stężeń glukozy na poziomie od 100 do 125 mg/dl uprawnia do rozpoznania nieprawidłowej glikemii na czczo, a ta jest jednym z elementów stanu przedcukrzycowego. Kolejny krok to doustny test tolerancji glukozy, badanie polegające na spożyciu określonej ilości glukozy, a następnie przeprowadzeniu pomiaru glikemii po upływie 2 godzin. Umożliwia to dokładną ocenę tempa metabolizmu glukozy oraz, jeśli wynik wynosi 140-199 mg/dl, rozpoznanie nieprawidłowej tolerancji glukozy. Wreszcie, ostatni element diagnostyki to tak zwana hemoglobina glikowana (HbA1c) – badanie krwi obrazujące średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Prawidłowy wynik wynosi tu < 5,7 %, natomiast wartości w granicach 5,7-6,4 % oznaczają stan przedcukrzycowy. A co jeżeli badania wskazują na stan przedcukrzycowy? W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem będzie modyfikacja stylu życia, która, o ile będzie przeprowadzona konsekwentnie, może wyhamować rozwój choroby, a nawet skutecznie jej zapobiec. W przypadku osób z nadwagą pierwszym krokiem będzie zrzucenie nadprogramowych kilogramów. Co istotne, już redukcja masy ciała o 7% może przynieść dużą poprawę. Kolejny punkt to oczywiście dieta oparta przede wszystkim na warzywach, produktach pełnoziarnistych, tłuszczach roślinnych i chudym mięsie. Unikać należy za to cukrów prostych, produktów bogatych w kwasy nasycone, czyli fast foodów, oraz alkoholu. Niezbędną modyfikacją jest też regularna dawka aktywności fizycznej. Może to być dowolny sport dostosowany do upodobań i możliwości, a nawet zwykły, półgodzinny spacer z psem. Pomoże to obniżyć poziom cukru we krwi oraz poprawi metabolizm. A skoro o ruchu mowa, nie sposób nie wspomnieć, że niemniejsze znaczenie ma wypoczynek. Zdrowy sen pomaga utrzymać glikemię na odpowiednim poziomie, natomiast spanie mniej niż pięć godzin dziennie zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy. Osoby palące powinny zrezygnować z nałogu, ponieważ zwiększa on ryzyko rozwoju cukrzycy nawet o 30-40 %, a po zachorowaniu znacznie pogarsza wyniki leczenia – tłumaczy dr n. med. Mateusz Klamann. Nie można też zapominać o lekach. W niektórych przypadkach specjalista może zaordynować preparaty wspierające walkę z podwyższonym poziomem cukru we krwi, regulujące poziom cholesterolu czy pomagające zrzucić zbędne kilogramy. Podsumowując, podkreślmy jeszcze raz, że stan przedcukrzycowy jest zaburzeniem, które można cofnąć, wymaga to jednak dużej samokontroli oraz świadomości zagrożeń związanych z podwyższonym poziomem cukru we krwi.
