Drzewo oliwne cenione było od zamierzchłych czasów, a wzmianki o tej roślinie pojawiały się w najstarszych podaniach, legendach i tekstach, w tym w Starym Testamencie. Do dnia dzisiejszego zresztą gałązka oliwna jest symbolem pokoju i przyjaźni, a pozyskiwana z jego owoców oliwa została okrzyknięta jednym z najzdrowszych produktów obecnych w naszych kuchniach. Jak to jednak bywa w podobnych sytuacjach, nie wszystkie opinie na temat oliwy oliwek są zgodne z prawdą. Gdzie zatem kończy się prawda, a zaczyna fikcja?
Nie ma wątpliwości, że oliwa z oliwek wywiera pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy wspomagając obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, zmniejszając ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia oraz redukując wartości ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto, oliwa z oliwek zawiera szerokie spectrum związków fenolowych będących silnymi przeciwutleniaczami. Tym samym pomaga chronić organizm przed wolnymi rodnikami, zmniejsza ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych oraz choroby Alzheimera i spowalnia proces starzenia. Oliwa jest bogatym źródłem witamin, zwłaszcza A, E, D i K, pomaga przy miażdżycy, kamicy żółciowej, nieżycie i owrzodzeniu żołądka, a także przy zaparciach. Warto też włączyć ją o diety przy cukrzycy, ponieważ doskonale asymiluje cukry i wyrównuje ich poziom we krwi. Z drugiej jednak strony trzeba podkreślić, że nie wszystkie obiegowe teorie na temat oliwy są prawdziwe.
Na początek rozprawmy się zatem z pierwszym mitem, wedle którego jest to najzdrowszy rodzaj tłuszczu. Owszem, oliwa wywiera bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie, nie znaczy to jednak, że na jej rzecz należy rezygnować z innych produktów. W diecie powinny znaleźć się również inne rodzaje tłuszczu, w tym orzechy, olej lniany, olej dyniowy, olej rzepakowy, jaja i masło, żeby wymienić tylko kilka. Ponadto, nawet najzdrowsze produkty nie powinny być spożywane w nielimitowanych ilościach, do czego wiele osób ma skłonność. Dlaczego? W omawianym przypadku chociażby dlatego, że oliwa z oliwek jest dość kaloryczna. Zaledwie łyżka zawiera około 80 kcal, a co za tym idzie, jej nielimitowane spożycie może wyrządzić sporo szkody osobom na diecie.
Kolejna kwestia wzbudzająca sporo kontrowersji to to, czy oliwa z oliwek nadaje się do smażenia. Pojawiają się teorie, że nie należy jej w ogóle poddawać obróbce termicznej, jednak nie jest to do końca prawdą. Na pewno nie należy jej stosować do długiego smażenia w bardzo wysokiej temperaturze, jednak przy krótkiej obróbce termicznej nie ma żadnych przeciwwsakazań. Okazuje się bowiem, że obecne w oliwie związki antyoksydacyjne zapobiegają powstawaniu niepożądanych produktów przemian termooksydatywnych lipidów.
Nieco inaczej wygląda natomiast sprawa w przypadku kwasów omega 3, których oliwa miałaby być bogatym źródłem. Jest to niestety mit, ponieważ zawiera ona zaledwie śladowe ilości tych substancji. Co więcej, oliwę charakteryzuje nieprawidłowy stosunek kwasów tłuszczowych omega 6 do omega 3, dlatego, w kontekście utrzymania prawidłowej relacji kwasów polienowych, jej wysoka konsumpcja jest wręcz niewskazana.
Prawdą jest natomiast, że aby w pełni czerpać z właściwości zdrowotnych oliwy, trzeba ją spożywać świeżą. To z kolei automatycznie wyklucza produkty dostępne na półkach marketów, leżące tam, a wcześniej w magazynach, przez długie miesiące, a czasem nawet lata… Dlatego, kupując oliwę, trzeba zawsze sprawdzić na etykiecie, w którym roku prowadzony był zbiór i gdzie była butelkowana (optymalnie w miejscu tłoczenia). Ponadto najlepiej wybierać tę niefiltrowaną, a jeżeli tylko mamy taką możliwość, szukać produktu bezpośrednio od producenta. Dobrym adresem będą różnego rodzaju targi ze zdrową żywnością, gdzie niejednokrotnie można kupić oliwę przywożoną bezpośrednio z niewielkich gospodarstw na południu Europy. A jak poznać, że produkt jest wysokiej jakości? Wyznacznikiem będzie tu przede wszystkim smak i kolor. Dobra, świeża oliwa lekko drapie w gardle, ma delikatnie zielonkawy kolor, a dodatkowo przy dnie butelki gromadzi się lekko mętny osad.
Podsumowując, oliwa z oliwek jest cennym źródłem składników odżywczych i witamin. Może być wykorzystywana nie tylko w kuchni, ale również w zabiegach pielęgnacyjnych, na przykład w maseczkach., kremach czy maskach na włosy. Trzeba jednak pamiętać, że produkt musi być wysokiej jakości, z pewnego źródła, nierafinowany, extra virgin i z pierwszego tłoczenia.
