Drodzy Pacjenci, dla tych z Was, którzy borykają się z „problemami kolanowymi” lub mają kogoś takiego w bliskim otoczeniu, termin chondromalacja rzepki nie jest niczym obcym. Czy jednak na pewno? Otóż niekoniecznie, okazuje się bowiem, że nader często jest to przysłowiowy „worek”, do którego wrzucamy wszelkie problemy ze stawem kolanowym. Przyjrzyjmy się zatem bliżej temu schorzeniu. Na czym ono właściwie polega? Jakie są najważniejsze objawy i jak wygląda diagnostyka? Kiedy możliwe jest leczenie zachowawcze, a kiedy jednak konieczna staje się operacja? Na te pytania odpowiada ortopeda, dr n. med. Sebastian Kuras.
Aby w pełni zrozumieć sedno problemu najlepiej zacząć od omówienia roli, jaką odgrywa chrząstka stawowa. Jest to wyspecjalizowana tkanka łączna znajdująca się we wszystkich ruchomych stawach naszego ciała. Dzięki odporności na ścieranie pełni funkcję ochronną kości, ułatwia poruszanie się, a także amortyzuje wstrząsy. Jej cechą charakterystyczną jest brak naczyń krwionośnych, limfatycznych oraz nerwów, co przekłada się na ograniczoną zdolność samoistnego gojenia się oraz wrażliwość na różnego rodzaju uszkodzenia. Co gorsza, uszkodzeniom tym może towarzyszyć podrażnienie warstwy podchrzęstnej, co przekłada się na bardzo duże dolegliwości bólowe. Przechodząc do samej rzepki, ta największa w ludzkim organizmie trzeszczka ma fundamentalne znaczenie dla ruchów wyprostnych nogi. Jednocześnie, jako najbardziej wysunięta do przodu część kolana, chroni je przed urazami. Niestety, sprawia to też, że sama jest bardzo narażona na uszkodzenia, a ochronna warstwa zbudowana z tkanki chrzęstnej nie zawsze jest w stanie ją zabezpieczyć.
W efekcie może dochodzić do różnego rodzaju problemów, między innymi do chondromalacji. Schorzenie to należy do grupy chondropatii, czyli patologii dotyczących chrząstki. Wiąże się ono z postępującym procesem zmian degeneracyjnych, zwłaszcza rozmiękania i ubytków, chrząstki, którą pokryta jest rzepka. W zależności od stopnia zaawansowania problemu wyróżniamy IV stopnie chondromalacji.
U podstawy tej dolegliwości może leżeć szereg czynników, w tym przebyte w przeszłości urazy, przeciążenie stawu kolanowego czy postępujące zmiany zwyrodnieniowe. Do rozwoju choroby przyczynia się też dysplastyczność, czyli nieprawidłowe wykształcenie powierzchni stawowych, zaburzenia osiowości stawu, a także jego nieleczone skręcenia. U niektórych pacjentów mówi się również o czynnikach idiopatycznych, czyli trudnych do określenia.
Chorzy najczęściej skarżą się na nasilający się podczas długotrwałego siedzenia lub schodzenia ze schodów ból w przedniej części kolana, krepitacje, czyli dźwięki stawowe słyszalne podczas ruchu stawu, ból palpacyjny oraz, w niektórych przypadkach, obrzęk kolana. W przypadku podejrzenia chondromalacji rzepki konieczne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego, a następnie badań obrazowych, RTG i rezonansu magnetycznego. Ma to na celu precyzyjne zlokalizowanie przyczyny patologii, a następnie wdrożenie optymalnej terapii.
We wczesnych postaciach dolegliwości stosuje się leczenie zachowawcze. Konieczne jest tu zwykle odciążenie stawu kolanowego, a co za tym idzie czasowe ograniczenie aktywności fizycznej.🚶♂️ Pomocna jest też terapia manualna nakierowana na rozluźnienie mięśniowo-powięziowe tkanek oraz poprawę ukrwienia stawu. Pacjenci wykonują też ćwiczenia rehabilitacyjne mające poprawić osiowość stawu i wzmocnić odpowiednie grupy mięśni. Taka terapia zwykle przynosi oczekiwane rezultaty, jednak w niektórych przypadkach, kiedy zmiany są bardzo zaawansowane lub sytuacja nie ulega poprawie, lekarz może zasugerować leczenie operacyjne.
