KALENDARIUM CIĄŻY

Wiele kobiet pojawia się w gabinecie ginekologicznym już ok. 5-6 tygodnia ciąży, czyli natychmiast po wykonaniu testu ciążowego i otrzymaniu dodatniego wyniku. Oczywiście można pacjentkę wtedy zbadać, ale wyniki są zwykle bardzo niejednoznaczne, dlatego, jeżeli kobieta nie zaobserwuje żadnych niepokojących sygnałów, najlepiej, aby umówiła się na wizytę nieco później, optymalnie ok. 8 tygodnia.

Przyjmuje się, że zdrowa kobieta najpóźniej do 10 tygodnia ciąży powinna mieć za sobą pierwszą wizytę u lekarza. Obejmuje ona wykonanie „pełnego panelu badań biochemicznych” (grupa krwi i Rh, przeciwciała odpornościowe, morfologia, WR, poziom cukru na czczo, badanie moczu oraz cytologia), a także badania na obecność przeciwciał różyczki, toksoplazmozy, kiły, wirusów HCV i HIV. Przeprowadza się również konsultację stomatologiczną, pomiar ciśnienia i indeksu wagi, badanie piersi, ocenę pH wydzieliny pochwowej, badanie ginekologiczne wewnętrzne oraz szczegółowy wywiad. W tym czasie wykonuje się również pierwsze USG. Jest to badanie przezpochwowe, mające na celu potwierdzenie ciąży i wykluczenie ewentualnych nieprawidłowości. Krótko mówiąc weryfikuje się ogólny stan zdrowia kobiety, sprawdza, jak rozwija się ciąża, a w razie konieczności, zleca się dodatkowe badania i wdraża odpowiednie postępowanie medyczne. Pacjentkę powinno się również poinformować o możliwości wykonania badań w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie.

W końcu przychodzi czas na najbardziej wyczekiwane przez wszystkie przyszłe mamy badanie ultrasonograficzne. Wykonywane przez powłoki brzuszne pozwala zobaczyć bicie serca dziecka i tym samym ostatecznie potwierdzić prawidłowy rozwój ciąży. Oprócz tego w tym okresie wykonuje się badanie moczu, pomiar ciśnienia i wagi ciała, standardowe badanie ginekologiczne, a także – na życzenie pacjentki za dodatkową opłatą lub bezpłatnie w przypadku istniejących ku temu wskazań – test podwójny, nazywany często testem PAPP-A. Test podwójny (oceniający poziom białka PAPP-A oraz poziom wolnego beta hCG) w połączeniu z badaniem USG wykonywanym przez wykwalifikowanego ginekologa – położnika posiadającego odpowiedni certyfikat, należy do grupy nieinwazyjnych badań prenatalnych i pozwala stwierdzić ryzyko wystąpienia u dziecka chorób genetycznych. Szczególnie ważny jest u kobiet, które zdecydowały się na późniejsze macierzyństwo, w przeszłości urodziły dziecko z wadą chromosomową DNA lub pochodzą z rodzin obarczonych ryzykiem takich problemów.

W tym czasie warto wybrać już położną, która odwiedzi Was po porodzie i pomoże podczas połogu i pierwszym etapie opieki nad niemowlęciem. Oprócz standardowych badań, takich jak morfologia krwi, badanie moczu, kontrola wagi ciała, pomiar ciśnienia oraz ocena pH wydzieliny pochwowej w tym okresie wykonujemy dodatkowo badanie położnicze oceniające wysokość dna macicy, a także badanie antygenu HBS. To ostatnie pozwala wykryć, czy kobieta jest zarażona wirusem HBV wywołującym wirusowe zapalenie wątroby.

Od 21 tygodnia ciąży można uczęszczać już do bezpłatnej szkoły rodzenia Balticmed w ramach finansowania z NFZ. Warto wybrać dobrze, aby otrzymać wszystkie niezbędne informacje dotyczące porodu i połogu. W zakresie badań laboratoryjnych i obrazowych tym okresie należy wykonać badanie moczu i przeciwciał odpornościowych we krwi u kobiet Rh „-„, ocenę pH wydzieliny pochwowej, pomiar ciśnienia oraz wagi ciała, kolejne badanie USG (często na tym etapie można już potwierdzić płeć płodu), badanie położnicze, a także test na obecność przeciwciał toksoplazmozy (w przypadku, gdy wynik badania do 10 tygodnia ciąży był ujemny). Zaleca się również OGTT, czyli test obciążenia glukozą. Ma on na celu wykrycie ewentualnej cukrzycy ciążowej i polega na trzykrotnym pobraniu krwi – na czczo, oraz godzinę i dwie godziny po wypiciu roztworu zawierającego 75g glukozy.

Między 18 a 22 tygodniem ciąży, zwyczajowo po 20 tygodniu, zaleca się pacjentkom wykonanie kolejnego dokładnego badania USG płodu u certyfikowanego ginekologa – położnika, mające na celu dokładną ocenę anatomii płodu, a przede wszystkim przesiewową ocenę budowy serca płodu, które na tym etapie jest najlepiej widoczne i możliwe do obejrzenia za pomocą aparatu USG.

W tym czasie czeka nas jedynie „rutynowy” blok badań. Powtarzamy morfologię krwi, badanie moczu, pomiar ciśnienia i wagi ciała, ocenę pH wydzieliny pochwowej, a także ocenę ruchliwości płodu przez ciężarną. Wykonujemy badanie położnicze (wysokość dna macicy) oraz trzecie badanie ultrasonograficzne. Podczas tego USG ocenia się ponownie budowę anatomiczną płodu, położenie łożyska w stosunku do ujścia szyjki macicy, ilość płynu owodniowego oraz długość kanału szyjki macicy. Jest to też okazja do wykonania zdjęć pamiątkowych dla przyszłych rodziców.

Oprócz powtórnego badania moczu, morfologii krwi, pomiaru ciśnienia oraz wagi ciała, badania położniczego, a także oceny pH wydzieliny pochwowej i oceny ruchliwości płodu przez ciężarną wykonujemy jeszcze kilka dodatkowych testów. Powtarzamy badanie w kierunku HIV, kiły (WR, czyli odczyn Wassermanna) i badanie piersi. Pobieramy w tym czasie również wymaz z okolic pochwy i odbytu w kierunku kolonizacji bakterią Streptococcus Agalactiae (jej obecność jest całkiem nieszkodliwa dla ciężarnej, natomiast w okresie porodu wymaga podawania profilaktycznej dawki antybiotyku, gdyż może powodować zakażenie noworodka). Oprócz tego kontrolujemy za pomocą detektora tętno płodu, co, oprócz USG, jest zdecydowanie najprzyjemniejszym i najbardziej ekscytującym badaniem dla przyszłej matki.

Teraz, o ile nie pojawią się żadne niepokojące sygnały, przeprowadza się jedynie kilka podstawowych badań kontrolnych. Zwykle jest to badanie moczu, pomiar ciśnienia i wagi ciała, ocena pH wydzieliny pochwowej, kontrola tętna płodu, badanie położnicze oraz ocena ruchliwości płodu przez ciężarną. Wskazane jest też w niektórych przypadkach wykonanie kontrolnych badań KTG, czyli kardiotokografii. Pozwala ono ocenić i monitorować pracę serca płodu oraz czynność skurczową macicy.

To już ostatni blok badań przed porodem. Ma on na celu potwierdzenie, że ciąża rozwija się prawidłowo oraz skontrolowanie ułożenia dziecka w stosunku do ujścia szyjki macicy. W tym okresie wykonuje się badanie moczu, pomiar ciśnienia i wagi ciała, badanie położnicze, ocenę ruchliwości płodu przez ciężarną, kontrolę tętna płodu oraz ocenę pH wydzieliny pochwowej. Przeprowadza się również ostatnie przesiewowe zalecane badanie ultrasonograficzne, a także KTG. W 40 tygodniu ciąży przeprowadza się na podstawie powyższych badań ocenę ryzyka ciążowego. Przy prawidłowym wyniku KTG i USG oraz przy prawidłowym odczuwaniu ruchów płodu zaleca się kolejne badanie za 7 dni. W trakcie tej wizyty należy ustalić datę hospitalizacji, tak aby poród miał miejsce przed końcem 42. tygodnia ciąży.